Het werk gaat door

De eerstelingen

Het is zover, we kunnen de eerste vruchten van ons landbouwwerk oogsten: eind juni zijn de bonen rijp op het trainingsveld. De opbrengst valt wel een beetje tegen. Door de vele regens dreigden veel peulen te verrotten. Veel mensen zijn zelfs hun hele bonenoogst hierdoor kwijtgeraakt. We hebben het daarom wat eerder geoogst en veel peulen waren nog niet rijp. Alles wordt een paar weken te drogen gelegd. Daarna worden ze uitgeklopt: met een stok wordt hard op de peulen geslagen zodat de bonen eruit rollen. Vervolgens worden ze van het loof gescheiden en gewand en dan heb je de bonen. Lang niet genoeg om te voldoen aan de vraag naar zaaizaad, helaas.

Ook de eerste maiskolven zijn rijp. Vanaf nu kunnen we geregeld een vers gekookt kolfje eten als tussendoortje of bij de maaltijd. Voor de mensen in Lanza betekent dit een einde aan een periode van voedseltekort. De voorraden van het vorige seizoen raken op. Dan moet er voedsel gekocht worden op de markt en dat is duur. De kinderen stillen vaak hun honger met palmolievruchten, mango’s en passievruchten uit het wild.

Het merendeel van de gewassen staat nog op het veld: rijst, mais, cassave. De rijst is voor het grootste deel ingezaaid en opgekomen maar het zaaien gaat nog steeds door. Er zijn veel verschillende rijstrassen met elk hun eigen rijpingsperiode. Hierdoor kan er over een langere periode rijst worden gezaaid. Ook de mensen uit onze groepen zijn nog druk bezig met het inzaaien van hun velden of met het wieden in de rijst. Dat is een hele klus!

Er is altijd veel werk op het land. Nu de schoolvakanties zijn aangebroken, komen veel jongeren zich melden voor werk. Ook vrouwen met kleine kinderen willen graag een zakcentje bijverdienen. Zelf ben ik bezig met het planten van uien, tomaten en andere groenten op een stuk grond naast een stroompje, vanwaar de planten makkelijk begoten kunnen worden.

Wachtershutje

Apen, marmotten en andere knaagdieren zijn dol op (onrijpe) maiskolven en op rijst. Allerlei soorten vogels pikken graag wat graantjes rijst mee. Dat betekent dat de velden met deze gewassen overdag permanent bewaakt moeten worden om de dieren van het veld te houden. We hebben daarvoor een wachtershutje gebouwd. Bij regen en felle zon kunnen de wachten daar schuilen. Op zaterdagochtend houden Roelof en ik zelf de wacht. Het is heerlijk om een ochtend alleen op het land te zijn en te genieten van de stilte en de vogels daar. Het leven is hier eenvoudig, bijna zonder internet en daardoor ook bijna zonder stress!

Bescheiden mechanisatie

Het ontginnen van nieuwe terreinen is zwaar werk en kost veel tijd. Met een kapmes worden de robuuste onkruiden te lijf gegaan. Om het werk wat te verlichten en te bespoedigen, heeft Roelof in Kampala een hand-motormaaier aangeschaft met diverse hulpstukken. Hiermee kan de bush worden gemaaid. Het ding heet dan ook een “bush cutter”.  Op de dag dat Roelof het ding demonstreerde was de belangstelling van onze buren heel groot. Iedereen wilde het wel graag even proberen. Een van de medewerkers, Mateso, kan nu al aardig met het ding overweg en heeft al hele stukken gemaaid. Op die terreinen zullen we op termijn pinda’s, bonen, sesam en andere gewassen gaan zaaien.

Dongo-khô

Afgelopen maand heb ik deelgenomen aan een workshop over de lokale taal het Dongo-khô. Deze taal is nog niet zo lang geleden op schrift gesteld door een van de twee Bijbelvertalers in Lanza. Het alfabet is getest door een Nederlandse taalkundige, woonachtig in Congo, die gespecialiseerd is in het op schrift stellen van Afrikaanse talen. Het blijkt dat het Dongo-khô een behoorlijk ingewikkelde taal is met drie verschillende tonen, veel verschillende klanken, sommige met speciale lettertekens en ongeveer 45 lettercombinaties. Voor de workshop kwam er hoog bezoek: een team van taalkundigen, onder leiding van de Nederlandse taalkundige om de toekomstige alfabetiseringstrainers te trainen. Ik heb mijn tong gebroken over de vele combinaties van medeklinkers. Bijvoorbeeld het woord gbwô, dit betekent het getal twee, (spreek uit met de lippen vibrerend:  brrrwô). Na een paar sessies werd het mij te moeilijk en ben ik afgehaakt. Toch was het leuk om er even aan te proeven.

Einde schooljaar

Met gemengde gevoelens ontvang ik een uitnodiging voor het slotfeest van het schooljaar. Het is natuurlijk leuk om zoiets mee te maken, maar ik weet het al: dit wordt een lange sessie. En jawel vanaf 11 uur ben ik de rest van de dag onder de pannen. Na de opening met een lied komen alle klassen om de beurt op het podium om iets op te voeren. Een stukje lezen, zingen, een sketch opvoeren enzovoort. Vooral de stukjes van de hogere klassen zijn best aardig en grappig om naar te kijken. Daarna is er een korte bijbeloverdenking en vervolgens de zogenaamde proclamatie. Van alle klassen worden de namen van de geslaagden voorgelezen met de punten die ze gehaald hebben. Als de lagere school klaar is, komt de middelbare school aan de beurt. Na een zit van ruim vier uren is er nog een maaltijd voor alle genodigden, ook voor mij. Aan het eind van de middag ben ik weer thuis, pfff!